త్రిప్పెన – screw-driver
నెజ్జనుడు – netizen
నెజ్జని – woman netizen
పేజీక – bookmark
పేజీకపెట్టు – to bookmark
అమరికలు – settings
అంతర్జాలం – internet
అంతర్జాల సంధానం – internet connection
విహరిణి – browser
వేగు – Email
వేగుపంపు – to mail
వేగరి – mailer
సేవాకర్త – service provider
పూర్వాయత్తం – readymade
ఋణరేకు – credit card
ఖాతారేకు – debit card
ఎఱుకజేయు – to acknowledge
ఎఱుకజేత – acknowledgement
నాణెకం – currency
సార్థవాహం – company
సార్థవాహికం – corporate
వృత్తినిపుణం – professional
పొడి అక్షరాలు – abbreviation
ప్రత్యాహారం – abbreviation
పొడిమాట – acronym
ఆకరం – source
వనరు – resource
మూలం – original
మౌలికత – originality
మృదుసామాను/మృదుసామగ్రి – software
పటుసామాను/పటుసామగ్రి – hardware
మార్గించు – to route
చెల్లింపు – payment
తఱచుట – to browse
స్వరూపించు – to configure
స్వరూపణం – configuration
ప్రక్రియ – process
ప్రక్రియాపనం – processing
ప్రక్రియాపని – processor
ప్రక్రియాపకం – processor
ఐ.పి.గోపని – I.P.hiding software
ఐ.పి.వేత్రి – I.P.finder
ప్రత్యేకించు – to reserve
కేటాయించు – to allot
కేటాయింపులు – allotments
ప్రత్యేకింపులు – reservations
ప్రత్యేకితం – reserved
అవసర దళాలు – reserve forces
ఎంపికచేయు – select
ఎంపిక – selection, choice
పర్యాప్తం – optimum
పర్యాప్తించు – optimize
పర్యాప్తింపు – optimization
లాగుపట్టె – scroll bar
ఎగలాగు – scroll up
దిగలాగు -scroll down
ఎగసాచు – zoon in
దిగసాచు – zoom out
మొగ్గించు – skew
టపా – post
టపాచేయు – to post
కత్తిరింపు-నకలు-అతుకు పని = cut-copy-paste job
గద్య – paragraph
ఖతి – font
పరిమాణం/కొల – size
పట్టీ – menu
జాబితా – list
పట్టిక – table
జాతీయం, నుడికారం – idiom
శబ్దపల్లవం – phrasal verb
పదబంధం – phrase
ప్రస్తావన – topic
ఉద్ఘాటన – statement
చర్చాహారం – thread
జ్ఞాపక జాగా – memory space
పెద్దగించు – maximize, enlarge
చిన్నగించు- minimize
సైజుమార్చు/కొలమార్చు – resize
ఆమ్రేడించు – repeat
నిలుపు – pause
ఆపు – stop
నమోదు – record
నమోదు చేయు – to record
దృశ్యకం – video
శ్రవ్యకం – audio
ఆతిథేయ గూడు – host site
స్థాపించు – install
వినిపించు/ప్రదర్శించు – play
వడియం – chip
ఆపుచేయు – turn off
కొసర్లు, చేర్పులు – add-ons
నొక్కు – click
లంకె – link
సంతకించు – sign up
లోసంతకించు – sign in
వెలిసంతకించు – sign out
జమిలినొక్కు – to double-click
కుడినొక్కు – right-click
చెఱుపు – delete
మీటలు – keys
మీటకం/మీటల ఫలకం – keyboard
బొత్తాం/గుండీ – button
ప్రతిదర్శిని – monitor
సన్నాహక కసరత్తు – preparatory exercise
అంతర్జాల నెలవు – web portal
అంతర్జాల అనుసంధానం – Internet connection
అంతరవర్తి – interface
అజ్ఞాత విహరణం – anonymous surfing
సాలెగూటి సరఫరా – site feed
తెఱపట్టు – screen-capture
తీర్చిదిద్దుకొను – customize
తీర్చిదిద్దుకోలు (కైసేత) – customization
అందగించు – beautify
అందగింపు – beautification
ఎక్కించు – to upload
ఎక్కింపు – upload
దించుకొను – to download
దింపుకోలు – download
జోడించు – to attach
జోడింపులు – attachments
సవరణ – modification
సంప్రకారం – format
సంప్రకారించు – formatting
ప్రతీకం – icon
లావాటి అక్షరాలు – bold
వాలు అక్షరాలు – italics
సాదా అక్షరాలు – normal
క్రీగీత – underline
అడ్డగీత/మధ్యగీత – strikethrough
సర్దుబాటు/సర్దుబడి – alignment
కదులుపట్టె – scroll-bar
పక్కపట్టె – side-bar
తీఱుతెన్నులు – features
నిరీక్షాస్థితి – standby mode
పక్కం – margin
మీదుపుట – header
క్రీపుట – footer
దస్తావేజు, కృతి – document
ప్రవర – profile
కైఫీయతులు – archives
ప్రచురించు – publish
అట్టిపెట్టు – save
పారవేయు – discard
సంకేతపదాన్ని ధ్రువీకరించు/ఖాయపఱచు – confirm password
కవిలె – file
చిట్టా – folder
దృశ్య కవిలె – video file
శ్రవ్య కవిలె – audio file
పాఠ్య కవిలె – text file
సిద్ధమౌతోంది/సన్నద్ధమౌతోంది – under process
సైపేటిక – check-box
సై/సరే – OK
నెనర్లు – thanks
కలనయంత్రం – computer
పటం – screen
సీమానామం – domain name
నమోదిత వ్యవహర్త/ వాడుకరి – registered user
జారుడు జాబితా – drop-down list
సుసంపన్న పాఠ్యం – rich text
సుసంపన్నించు – enriching
సుసంపన్నింపు – enrichment
పిడి – tab
నివేదిక – report
నివేదింపు reporting
సమ తలం – even
విషమ తలం – uneven
చర్చావేదిక – forum
ఆరోపాలు – entries
పరిసరాలు – surroundings
పదక్రమం – syntax
టపా – post (n)
టపాచేయు – to post
ప్రచురించు – publish
ఆదేశం – command
సంకేతావళి – code
సంకేతం – signal
చట్రం – frame
సరిచూడు – to check
సరిచూడ్కి – checking
ఆత్మసరిచూడ్కి – self-check
సమన్వయం – coordination
స్వంతదారీ ఖతులు – proprietory fonts
బహిరంగంగా – publicly
బాహాటం -open
బయల్పఱచు – to expose
చుట్టుచూపు – outlook
నామాంకం – label
నామాంకనం – labelling
నామాంకితం – lebelled
చేజోలె – Wallet
పేరోలగమ్ – parliament
పేరోలగ ప్రజాస్వామ్యం – parliamentary democracy
ముద్రాంకం – commercial brand
ముద్రాంకితం – branded product
ముద్రాంకనం – branding
ముద్రాంకించు – to brand something, somebody
ముద్రాంక విధేయత – brand loyalty
వలస – migration
వలసరి – migrant
వలసరాక – immigration
వలసరాకరి – immigrant
వలసపోక – emigration
వలసపోవరి – emigrant
తో…సంవదించు – to corroborate with
తాడేపల్లి బాలసుబ్రహ్మణ్యం గారి ఆలోచన
విస్తరిస్తున్న ఆధునిక విజ్ఞానానికీ వ్యవహారానికీ అవసరాలకీ అనుగుణంగా
కొత్త తెలుగు పదాల్ని కల్పించుకునేటప్పుడు కొన్ని ఆదర్శ సూత్రాల్ని
గమనంలో ఉంచుకోవాలని నేననుకుంటున్నాను.
1. కొత్త వాడుకలు అలతి అలతి పదాలతో ఏర్పఱచిన చిరుసమాసాలై ఉంటే మంచిది.
పర్యాప్తమైన చిరుతనాన్ని (optimum smallness) నిర్వచించడం కష్టం. కాని
స్థూలంగా (అ) తెలుగులిపిలో అయిదు అక్షరాలకి మించని పదాలూ (ఇ) ఒకవేళ అయిదు
అక్షరాలకి మించినా, ఆరేడు అక్షరాలు కలిగి ఉన్నా, రెంటి కంటే ఎక్కువ
అవయవాలు లేని సమాసాలూ చిఱువాడుకలు అని భావిచవచ్చు.
2.సాఫీగా అర్థమయ్యే ఇంగ్లీషు పదాల (plain English terms)కి విశేషణాల
(adjectives)తో కూడిన వర్ణనాత్మక పదజాలాన్ని సృష్టించడానికి పూనుకోకూడదు.
అలాంటి ప్రయత్నం సాధారణంగా కొండవీటి చాంతాడంత సమాసాలకి దారితీస్తుంది.
Loan translation (అంటే మూలభాషలోని అర్థాన్ని మనం భాషలోకి అనువదించి
పదాలు కల్పించడం) కొన్నిసార్లు తప్పదు. కాని అన్ని వేళలా అదే మంత్రం
గిట్టుబాటు కాదు. బ్లాగ్ లాంటి పదాల్ని “దాదాపుగా” అలాగే ఉంచి తత్సమాలుగా
వాడుకోవడం మంచిది.
3. తెలుక్కి స్వాభావికమైన జాతీయాన్ని నుడికారాన్ని (idiom)
భ్రష్టుపట్టించకూడదు. తెలుగులో ఇమడని నిర్మాణాలు (structures)శీఘ్రంగా
పరమపదిస్తాయని మఱువరాదు.
4. భాషా పరిశుద్ధతని నిలబెట్టడం మన లక్ష్యం కాదు. భాషని సుసంపన్నం
చెయ్యడం, ప్రయోగాత్మకతని ప్రోత్సహించడం మన లక్ష్యం. కాబట్టి వైరి
సమాసాల్ని మిశ్రసమాసాల్ని విరివిగా అనుమతించాలి. అయితే అవి శ్రవణ సుభగంగా
(వినసొంపుగా) ఉంటేనే పదికాలాల పాటు నిలుస్తాయి. వికారమైన కాంబినేషన్లది
అల్పాయుర్దాయం. తప్పనిసరై దిగుమతి చేసుకున్న ఇంగ్లీషు పదాలకి సంస్కృత
ప్రత్యయాల (suffixes)నీ, ఉపసర్గల (prefixes) నీ చేర్చి వాడుకోవడం
అమోదయోగ్యమే. ఉదా : కర్బనీకరణ మొదలైనవి.
5. ఇంగ్లీషులో లాగే తెలుగులో కూడా ప్రత్యాహారాల (abbreviations) ద్వారా
ఏర్పడే acronyms ని (వెకిలిగా పరిగణించకుండా) వాటికి ఒక గౌరవనీయ
స్థానాన్ని కల్పించడం చాలా అవసరం. తెలుగులో ఇప్పటికే అలాంటివి కొన్ని
ఉన్నాయి.
ఉదా :-అ.ర.సం (అభ్యుదయ రచయితల సంఘం)
వి.ర.సం (విప్లవ రచయితల సంఘం)
సి.కా.స (సింగరేణి కార్మిక సమాఖ్య)
వీటి సంఖ్య ఇంకా ఇంకా పెరగాలి. ముఖ్యంగా తెలుగు శాస్త్ర సాంకేతిక
రంగాల్లో !
6. మిశ్ర పద నిష్పాదన (hybrid coinage)ని ప్రోత్సహించాలి. అంటే, ఒక భాషకి
చెందిన ఉపసర్గల్నీ ప్రత్యయాల్నీ ఇంకో భాషకి చెందిన దేశి పదాలకి చేర్చి
కొత్త పదాలు పుట్టించడం. ఉదాహరణకి :- దురలవాటు. ఇందులో “దుర్” అనే ఉపసర్గ
సంస్కృతం. “అలవాటు” తేట తెలుగు పదం. ఇలాంటివే నిస్సిగ్గు, ప్రతివాడు, అతి
తిండి మొదలైనవి. ఇలాంటివి చాలా ఉన్నాయి కాని సరిపోవు. ఇవి వందలుగా వేలుగా
పెరగాలి.
7. అన్నింటి కంటే ముఖ్యమైన విషయం ఒకటుంది. పాత పదాలు, కావ్యభాష,
గ్రాంధికం అంటూ కుహనా అభ్యూదయ లేబుళ్ళు వేసి మనం నిర్దాక్షిణ్యంగా
త్రోసిపుచ్చిన అచ్చ తెలుగు పదజాలం అపారంగా ఉంది. అలాగే అలాంటి సంస్కృత
పదజాలం కూడా విపరీతంగా ఉంది.
అభ్యూదయపు చీకటి కోణం
అట్టడుగున పడి కాన్పించని
పదాలన్నీ కావాలిప్పుడు
దాగేస్తే దాగని భాష (శ్రీ శ్రీకి క్షమాపణలతో)
ఆ పదజాలాన్నంతా ఇప్పుడు వెలికి తీయక తప్పదు. ఈ సందర్భంగా ప్రాచుర్యంలోకి
వచ్చిన కొన్ని దురభిప్రాయాల్ని కూడా సవరించాలి.
తెల్ల దేశాల్లో వారికి తెలిసిన plain language, layman’s vocabulary అనే
పదాలకి అర్థం వేరు. మన దేశంలో layman’s language కి అర్థం వేరు. అక్కడి
layman’s language మన layman’s language కంటే అత్యంత సంపన్నమైనది.
శక్తిమంతమైనది కూడా. మన దేశంలో వాడుకలో ఉన్న layman’s language ఒక చచ్చు
భాష, బీద భాష కూడా. ఇందులో పదాలు కొద్ది. వ్యక్తీకరణలు పూజ్యం. మన laymen
కనీసం ఐదో తరగతి వరకైనా చదివినవారు కాకపోవడం ఇందుకో కారణం. పదో తరగతి
వరకు చదివిన వారిక్కూడా పుస్తక పఠనాసక్తి లేకపోవడం మరో కారణం. కాబట్టి
అలాంటివారిని దృష్టిలో పెట్టుకుని మనం కొత్త పదజాలాన్ని రూపొందించడానికి
పూనుకోకూడదు. అలా పూనుకుంటే తెలిసిన పదాల గుడుగుడుగుంచంలోనే తిరగాల్సి
వస్తుంది.
తెలుగులో కొత్త పదాల కల్పన చేసేటప్పుడు ఇంగ్లీషు పదాల్ని మక్కికి మక్కి
దించుకోవడమో, అనువదించడమో కాక, ఇంగ్లీషులో పదాలు ఏర్పడిన విధానాన్ని
ముందు సమగ్రంగా అధ్యయనం చేసి ఆ పద్ధతుల వెలుగులో తెలుక్కి వర్తించే
సూత్రాల్ని ఏర్పఱచుకోవాలి. నా పరిశీలనలో ఇంగ్లీషు పదాలు చారిత్రికంగా
స్థూలంగా రెండు రకాలుగా ఏర్పడ్డాయి.
1. అచ్చ ఇంగ్లీషు పదాలు 2. ఆదానాలు.
అచ్చ ఇంగ్లీషు పదాలు నాలుగు రకాలుగా ఏర్పడ్డాయి.
(అ) జెర్మానిక్ పదాలు :- తోటి జెర్మానిక్ భాషలైన డచ్, జర్మన్ భాషలతో
పోలికలు గల ఇంగ్లీషు పదాలివి. ఉదా :- friend, thanks, good, God, church,
round, free మొదలైనవి.
(ఇ) ఆంగ్లో-శాక్సన్ పదాలు :- మొదట్లో Angles అని పిలవబడ్డ ఆదిమ ఇంగ్లీషు
వలసదార్లు ఇంగ్లండులోని స్థానిక శాక్సన్ జాతివారితో సమ్మేళనమై మాట్లాడ
నారంభించిన భాష.
(ఉ) కెల్టిక్/గేలిక్ పదాలు : ఇంగ్లీషుకు పరిసర భాషలైన వెల్ష్, స్కాటిష్,
ఈరిష్ భాషల ప్రభావంతో ఇంగ్లీషులోకి వచ్చి చేరిన పదాలు.
(ఎ) నోర్డిక్ పదాలు :- వైకింగులు ఇంగ్లండుని పరిపాలించిన కాలంలో వచ్చి
చేరిన పదాలు.
ఇంగ్లీషులో రెండో అతిపెద్ద శబ్దవర్గమైన ఆదాన పదాల్ని కూడా 4 రకాలుగా
వింగడించవచ్చు.
(అ) ప్రామాణిక ఆదానాలు (Learned Borrowings): సంస్కృత ప్రాకృత భాషల
పదాల్ని తెలుగు గ్రహించినట్లే మత, మతేతర కారణాల వల్ల ముఖ్యంగా
పునరుజ్జీవన (Renaissnace) కాలంలో లాటిన్, గ్రీకు పదాలు ఇంగ్లీషుని
ముంచెత్తాయి. ఈ సంప్రదాయం ఇప్పటికీ కొనసాగుతోంది.
(ఇ) చారిత్రిక ఆదానాలు : తెలుగు ఉర్దూ రాజుల ప్రభావానికి లోనైనట్లే,
ఇంగ్లండుని నార్మన్ రాజులు పరిపాలించిన కాలంలో ఇంగ్లీషు ఫ్రెంచి
ప్రభావానికి గురైంది. ఫ్రెంచివారిని అనుకరిస్తూ ఇంగ్లీషువారు కూడా పదాల
చివర ఒక అనవసరమైన e చేర్చి రాయసాగారు. ఉదా :- wyf కాస్తా wife అయింది.
(ఉ) సామ్రాజ్య ఆదానాలు : ఇంగ్లీషువారు ప్రపంచంలోని వివిధ ప్రాంతాల్లో తమ
రాజకీయాధికారాన్ని స్థాపించినప్పుడు స్థానిక భాషలు నేర్చుకోవడం,
వాటిలోంచి అవసరమైన పదాల్ని గ్రహించడం జరిగింది.
ఇది తెలుగుని ఇంగ్లీషుతో పోల్చడానికి కాదని అర్థం చేసుకోవాలి. చాలామంది ఆ
పొఱపాటు చేస్తారు. నార్మన్ రాజుల కాలంలో తప్ప మిగతా అన్ని కాలాల్లోను
ఇంగ్లీషు ఒక దేశానికి అధికార భాషగా ఒక హోదాని వెలగబెడుతూ వచ్చింది. ఒక
దేశానికి జాతీయభాషగా రాజపోషణకీ, దాని ద్వారా ప్రజాపోషణకి అది నోచుకుంది.
అందుచేత అది ఎన్ని భాషల ప్రభావానికి లోనైనా తన అస్తిత్వానికి ప్రమాదం
రాలేదు. తెలుగు పరిస్థితి పూర్తి విరుద్ధం. విజయనగర సామ్రాజ్యం అంతరించాక
(క్రీ.శ. 1665 ప్రాంతం) ఒక అధికార భాషగా తెలుగు యొక్క అధ్యాయం
ముగిసిపోయింది. అయినా ఇప్పటి దాకా ఈ భాష బతికే ఉండడం గొప్ప సర్కస్ ఫీటే.
అందుచేత తెలుగు భాషాభిమానం భాషోన్మాదమూ కాదు. విశాలాంధ్ర భావన
సామ్రాజ్యవాదమూ కాదు.
కొందరు తలపోస్తున్నట్లుగా ఇంగ్లీషులో ఈనాడు మనకు కనిపించే పదాలు ఇతర భాషల
నుండి మక్కికి మక్కి దిగుమతి చేసుకున్నవి కావు. ఆకాశం నుంచి హఠాత్తుగా
ఊడిపడ్డవీ కావు. వాటి వెనుక ఇంగ్లీషు మేధావుల కృషి చాలా ఉంది. అలాంటి
కృషినే ఇప్పుడు మనం కూడా చెయ్యాలనుకుంటున్నాం. కొత్త పదాల రూపకల్పన
చేసేటప్పుడు ఇంగ్లీషు మేధావులు అనుసరించిన పద్ధతుల్నే మనం ఇప్పుడు
చర్చిస్తున్నాం.
1. పోలిక (Analogy) :- అంతకుముందున్న పదాలకు సంబంధించిన కొత్త పదాలు
అవసరమైనప్పుడు ఆ పదాల స్వరూపానికి కొద్దిగా మార్పులూ చేర్పులూ చేసి వేరే
అర్థంలో వాడారు. అంతకుముందు కేవలం uncanny అనే పదం ఒక్కటే ఉండగా canny
అనే పదాన్ని కల్పించారు. అంతకుముందు gnostic (ఒక ప్రాచీన క్రైస్తవ శాఖ
సభ్యుడు) ఒక్కటే ఉండగా agonstic (అజ్ఞేయవాది, నాస్తికుడు) అనే పదాన్ని
కల్పించారు. outrage అనేది అచ్చమైన ఆంగ్లో-శాగ్జన్ పదం కాగా దానికి
విశేషణంగా outrageous అని లాటిన్ శైలిలో కల్పించారు. అంటే ఉన్న పదాల
నుండే కొత్త పదాల్ని కల్పించారు. అలా కల్పించడం ఇంగ్లీషు/లాటిన్ వ్యాకరణ
సూత్రాలకు విరుద్ధమైనా లెక్కచెయ్యలేదు. సూత్రాలు వర్తింప శక్యమైతే
పాటించారు. పాటించడానికి అవకాశం లేనిచోట త్రోసిపుచ్చారు.
2. ధ్వన్యనుకరణ (Imitation) :- మనుషులు భావోద్వేగపు క్షణాల్లో చేసే
అవ్యక్త కాకుస్వరాలకూ ధ్వనులకూ శబ్ద ప్రతిపత్తిని కల్పించారు. ఆ ధ్వనులకు-
తెలిసిన ప్రత్యయాల్ని జోడించి కొత్త పదాల్ని నిష్పాదించారు. ఆ క్రమంలో
lispism, yahoo, pooh-poohing, booing మొదలైన పదాలు పుట్టాయి. మనవాళ్ళు
కూడా “చకచక, నిగనిగ” నుంచి చాకచక్యం, నైగనిగ్యం, నిగారింపు మొదలైన
పదాల్ని నిష్పాదించారు. అయితే ఈ ప్రక్రియ ఇటీవలి కాలంలో వెనకబట్టింది.
3. అర్థాంతర ప్రకల్పన (Semantic alteration):- సాధారణ పరిస్థితుల్లో భాష
చనిపోదు. ఇసుమంత మారుతుందంతే ! ఇంగ్లీషువారు అంతకుముందున్న పదాలకే కొత్త
అర్థాల్ని అనువర్తించారు. fan, straw, (cheque)leaf, web, portal
మొదలైనవి ఈ కోవకు చెందినవి. కాని ఇలా చెయ్యాలంటే భాషా పటిమ కన్నా మనిషిలో
కొంత కవితాత్మకత తోడవ్వాలి.
4. పునరుద్ధరణ (Revival) :- భాషలో కొన్ని పదాలు బహు పాతవై ఉంటాయి. అవి
నిఘంటువులకు మాత్రమే పరిమితమై ఉంటాయి. అవి ఇప్పుడెవరూ ఏ మాండలికంలోను
వాడకపోవచ్చు. వాటికి సమానార్థకాలైన వేరే పర్యాయపదాలు ఇప్పుడు లభ్యమౌతూ
ఉండొచ్చు. అంతమాత్రాన ఆ పాత పదాలు పనికిమాలినవి కావు. ఈ సత్యాన్ని
ఇంగ్లీషువారు లెస్సగా కనిపెట్టారు. ఆ పదాల పాత అర్థాలకి సరిపోలిన కొత్త
అర్థాల్లో వాటిని వాడడం మొదలుపెట్టారు. ఆధునికంగా లభ్యమౌతున్న పదాలకు
తోడు ఈ పాత పదాలు కొత్త అర్థాల సోయగాలతో జతచేరి ఇంగ్లీషు భాషని నవయౌవనంతో
పరిపుష్టం చేశాయి. olympics, carnival, domain మొదలైనవి ఇందుకు ఉదాహరణ.
5. మాండలికాల విస్తృత వినియోగం (universalization of dialects):
ఇంగ్లీషులో ఎన్ని మాండలికాలున్నాయో ఎవరికీ అంతు చిక్కదు. అయితే
ఇంగ్లీషువారు ఆ మాండలికాలన్నింటినీ సందర్భానుసారంగా ఉపయోగించుకుని భాషని
శక్తిమంతం చేసుకున్నారు. మాండలిక పదాలకు ఇప్పటికే ఉన్న అర్థాలకి తోడు
కొత్త అర్థాల్ని జతకలిపారు. కొన్ని సందర్భాల్లో Slang నుండి సైతం
ప్రామాణిక భాషని సిద్ధం చేశారు. ఉదాహరణకి jazz అనే పదం New Orleans లో ఒక
పచ్చి అశ్లీల క్రియాధాతువుగా మాత్రమే వాడుకలో ఉండేది. అదిప్పుడు ఒక
గౌరవనీయమైన సంగీత కళారూపానికి నామధేయమైంది.
6. మిశ్ర పద నిష్పాదన (hybrid coinage) :- ఇంగ్లీషులో ఇప్పుడు
“చెయ్యదగిన” అనే అర్థంలో క్రియాధాతువుల చివర చేర్చబడుతున్న able అనేది
నిజానికి ఫ్రెంచి ప్రత్యయం. మొదట్లో ఇది adorable మొదలైన ఫ్రెంచి ఆదాన
పదాలకు మాత్రమే చేరేది. క్రమంగా దాన్ని దేశి ఇంగ్లీషు పదాలక్కూడా
యథేచ్ఛగా చేర్చడం మొదలైంది. ఈరోజు think, drink, eat, walk లాంటి అచ్చ
ఇంగ్లీషు పదాలక్కూడా ఈ విధమైన పరిణామాన్ని చూస్తున్నాం.
మన సంప్రదాయంలో సంస్కృత పదాలతో జతకలిపి తెలుగుతో సహా ఏ ఇతర భాషాపదాలకైనా
సరే సంధులూ, సమాసాలూ చెయ్యడం ఆదినుండి నిషిద్ధం. కలిసే అవయవాలు రెండూ
సంస్కృత పదాలైతేనే సంధిసమాసాలు సాధ్యం. ఆ రకంగా అవసరం లేని సంస్కృత పదాలు
కూడా తెలుగులోకి సమాసాల రూపంలో యథేచ్ఛగా చొఱబడిపోయాయి. ఒకప్పుడు
ఇంగ్లీషులో కూడా ఇలాంటి సంప్రదాయమే ఉండేది. లాటిన్ గ్రీకు పదాలతో అచ్చ
ఇంగ్లీషు పదాల్ని కలపకూడదు. అంతే కాక లాటిన్ సమాసాలు లాటిన్తో జరగాలి.
గ్రీకు సమాసాలు గ్రీకుతోనే జరగాలి. లాటిన్ పదాలతో గ్రీకు పదాల్ని
కలపకూడదు.
కాని ఆధునిక ఇంగ్లీషు మేధావులు ఈ సంప్రదాయాన్ని కావాలనే విశృంఖలంగా
ఉల్లంఘించారు. తప్పలేదు, తప్పు లేదు. ఎందుకంటే సమాసంలో రెండో పదం కూడా ఆ
భాషాపదమే అయివుండాలంటే, ఎంతమందికి లాటిన్ గ్రీకుల మీద పట్టుంటుంది ? అలా
పదసృష్టి ఆగిపోతుంది.
7. నామవాచకాల క్రియాకరణం (Verbification of nouns) : ఆధునిక ఇంగ్లీషు
అన్ని రంగాల్లోను వాయువేగ మనోవేగాలతో దూసుకుపోవడానికి ఈ చర్య
దోహదించినంతగా మఱింకేదీ దోహదించి ఉండలేదు. ఈనాటి ఇంగ్లీషులో ఏ (noun)
నామవాచకాన్నయినా సరే, క్రియాధాతువు(verb-root)గా మార్చి వాడుకునే
సౌలభ్యముంది. అసలు అవి మౌలికంగా క్రియలా ? నామవాచకాలా ? అని సందిగ్ధంలో
పడి కొట్టుమిట్టాడేటంతగా ఈ ప్రక్రియ విశ్వవ్యాప్తమైంది. ఆఖరికి
పొడిపదాల్ని కూడా క్రియలుగా మార్చేసి SMSing అని వాడుతున్నారు.
వ్యక్తినామాల (proper nouns)ని సైతం క్రియలుగా మార్చేశారు. Charles F.
Boycott అనే బ్రిటిష్ భూస్వామి అడిగినంత కూలీ ఇవ్వట్లేదని ఆయన ఎస్టేట్లో
పనిచేసే రైతుకూలీలంతా సమ్మెచేసి పనులకి దూరంగా ఉంటే, దానికి boycotting
అని పేరొచ్చింది. ఇలాంటివి మన తెలుగులో కూడా ఒకటి-రెండు లేకపోలేదు. ఉదా:-
భీష్మించడం. ఈ క్రియ తెలుగులోనే ఉంది కానీ సంస్కృతంలో లేదు.
8. సమాస ఘటనం : ఇంగ్లీషు మేధావులు గత శతాబ్దాల్లో ఉనికిలో లేని కొన్ని
వ్యాకరణ సంప్రదాయాల్ని తమ భాషలో ప్రవేశపెట్టారు. వాడుకలో బహుళ ప్రాచుర్యం
పొందినప్పటికీ ఇంగ్లీషు వ్యాకరణాల్లో మాత్రం ఆ నిర్మాణాలకు ఇప్పటికీ
సముచిత స్థానం లేదు. వాటిల్లో సమాసాలొకటి. సమాసం రెండు వేరు వేరు అర్థాలు
గల పదాలతో ఏర్పడే మిశ్రమం. ఆ మిశ్రమం నుంచి ఉప్పతిల్లే కొత్తపదం ఒక కొత్త
అర్థాన్ని కూడా స్ఫురింపజేస్తుంది. ఉదా :- రాజ భవనం. ఇది రాజు కంటే, భవనం
కంటే వేరైన ఒక ప్రత్యేకమైన శ్రేణికి చెందిన కట్టడాన్ని సూచిస్తుంది.
సమాసాల సౌలభ్యాన్ని ఇంగ్లీషు మేధావులు త్వరగానే గ్రహించారు. ఇప్పుడు
సమాసాలు లేకుండా ఇంగ్లీషు మాట్లాడ్డమే అసాధ్యం. ఒకవేళ అలా మాట్లాడితే
ఇంగ్లీషు రాదేమో నని జాలిపడడం కూడా జరగొచ్చు.
1. Customer-care = care for customers
2. User-friendly = friendly to the user
3. User-serviceable = serviceable by the user
4. Gas dealer = Dealer in gas
5. Expiry date = date of expiry
6. God-forsaken = forsaken by God
7. Bible-thumping = thumping the Bible
8. A London-bound airliner = An airliner bound to London
9. Earth-fill = Filling with earth
10.sky-diving = diving in the sky
11.trustworthy = worthy of trust
12.action-packed = packed with action
13.painstaking/breathtaking etc.
అయితే ఇక్కడ ఒక ఆసక్తికరమైన విషయం ఉంది. తాము వాడుతున్నవి సమాసాలు (word
compounds) అని ఇంగ్లీషువాళ్ళకు ఇప్పటికీ తెలియదు. అలాంటి మిశ్రమాల్లో
మొదటి పదం functional గా adjective అవుతోందని వారు భ్రమిస్తున్నారు. ఆ
మాటే తమ వ్యాకరణాల్లో రాసుకుంటున్నారు కూడా ! రెండు పదాలు
కలుస్తున్నప్పుడు మాయమౌతున్న విభక్తి ప్రత్యయాల (prepositions)ని
వివరించే వైయాకరణ బాధ్యత (grammarian’s burden)గురించి మర్చిపోతున్నారు.
సమాసాలే మన భాషక్కూడా బలం. ఇంగ్లీషు వ్యాకరణాల్లా కాకుండా మన వ్యాకరణం
సమాసాల్ని క్రోడీకరించి వర్గీకరించింది కూడా. అవి మన భాషలో ఇప్పటికే
వందలాదిగా ఉన్నాయి. కాని అవి సరిపోవు. మన భాషకున్న సమాస శక్తిని సక్రమంగా
వినియోగించుకుని చాలా కొత్తపదాల్ని సృష్టించుకునే సౌలభ్యం ఉంది.
9. సందర్భాంతర ప్రయోగాలు : నామవాచకాల్ని క్రియాధాతువులు (programming,
airing, parenting, shopping, modelling, typing, cashing, triggering,
highlighting, focussing మొదలైనవి) గా మార్చి ప్రయోగించడం ఇంగ్లీషుకు ఎంత
ఊపునిచ్చిందో ఇది కూడా అంతే ఊపు నిచ్చింది. సందర్భాంతర ప్రయోగాలంటే-
సాంప్రదాయికంగా ఒక సందర్భంలో మాత్రమే వాడాల్సిన పదాల్ని ఇంకొన్ని ఇతర
సందర్భాలక్కూడా అనువర్తించి వాడ్డం.అలాగే ఒక రంగంలో వాడాల్సిన సాంకేతిక
పదాల్ని ఇంకో రంగానికి ఆరోపించి వాడ్డం కూడా ! ఉదా :- screen (తెఱ)
నాటకాలకూ సినిమాలకూ అన్వయించే మాట. దాన్ని IT లో కొన్ని రకాల పుటల్ని
సూచించడానిక్కూడా వాడుతున్నారు.
అలాగే, campaign కి ప్రాథమికంగా దండయాత్ర అని అర్థం. కాని ఇప్పుడు దాన్ని
ప్రచారయుద్ధం అనే అర్థంలో కూడా వాడుతున్నారు. గుఱ్ఱాల
శారీరాన్ని(anatomy)అందులో భాగాల్నీ కార్లకూ, ఇతర యంత్రాలకూ అన్వయించి
ప్రయోగించడం కూడా జరిగింది.
కబుర్లు with కశ్యప్ 